ปั๊มดูดน้ำมันสำหรับอุตสาหกรรม: ข้อดีและการติดตั้ง

ในโรงงานและคลังสินค้า “การโอนถ่ายน้ำมัน” (ดีเซล เบนซิน โซลเวนต์ น้ำมันเครื่อง น้ำมันไฮดรอลิก ฯลฯ) ต้องการ ปั๊มที่ถูกชนิด ถูกสเปค และปลอดภัย เพราะผิดพลาดเล็กน้อยอาจทำให้เกิดการรั่วไหล ไฟไหม้ หรือเสียหายต่อเครื่องจักร บทความนี้สรุป ประเภทปั๊มที่ใช้กับน้ำมันในอุตสาหกรรม, วิธีเลือกตาม ความหนืด/อุณหภูมิ/ความไวไฟ, แนวทาง ติดตั้ง–บำรุงรักษา–ความปลอดภัย, พร้อมคำถามที่พบบ่อย เพื่อให้คุณตัดสินใจได้อย่างมั่นใจและคุ้มค่าในระยะยาว

ประเภทปั๊มที่นิยมในงานอุตสาหกรรม (เลือกให้ตรงงาน)

• เกียร์ปั๊ม (Gear Pump): เหมาะกับน้ำมันความหนืดปานกลางถึงสูง (เช่น 100–600+ cSt) ให้แรงดันคงที่ สม่ำเสมอ เหมาะกับการจ่ายต่อเนื่อง/โดสปริมาณคงที่

• ไดอะแฟรมปั๊ม (Air-Operated Diaphragm/AODD): ขับด้วยลม ปลอดประกาย ใช้ได้กับของเหลวหลากหลายรวมถึงของไวไฟ/กัดกร่อน (หากวัสดุถูกสาร) รองรับของหนืดและมีตะกอนเล็กน้อย

• วีน/ใบพัด/หอยโข่ง (Vane/Centrifugal): เหมาะของเหลวความหนืดต่ำถึงปานกลาง อัตราการไหลสูง ต้นทุนดูแลง่าย แต่ไม่เหมาะความหนืดสูงมาก

• ปั๊มโรตารีโลบ/สกรู (Lobe/Screw): สำหรับหนืดสูงมาก ต้องการ shear ต่ำ และการไหลเรียบ แต่ราคาสูงกว่า

• โอนถ่ายในพื้นที่อันตราย (Hazardous Area): ต้องใช้ มอเตอร์/อุปกรณ์ไฟฟ้า Ex/ATEX และอุปกรณ์ประกอบที่ผ่านมาตรฐานเดียวกัน (สวิตช์ กล่องต่อสาย ฯลฯ)

วิธีเลือกสเปคให้ตรงของเหลวและกระบวนการ

1. ชนิดของเหลวและความหนืด (cSt):

• ต่ำ: เบนซิน โซลเวนต์ → ใบพัด/วีน/ไดอะแฟรม

• ปานกลาง: ดีเซล/ไฮดรอลิก → เกียร์/ใบพัด/ไดอะแอฟรม

• สูง: น้ำมันเครื่อง เกียร์ออยล์ → เกียร์/สกรู/โลบ

ความหนืดสูงขึ้น = ต้องการแรงบิดมากขึ้น, ท่อใหญ่ขึ้น, ความเร็วรอบต่ำลง

2. ความเข้ากันได้ของวัสดุ (Chemical Compatibility):

• ซีล/ไดอะแฟรม: NBR (ดีเซล/น้ำมันทั่วไป), Viton/FKM (ไฮโดรคาร์บอน โซลเวนต์หลายชนิด/อุณหภูมิสูง), PTFE (สารเคมีเข้มข้น/กัดกร่อน)

• ตัวเรือน/วาล์ว: เหล็กหล่อ, สแตนเลส SS304/316, อะลูมิเนียม เลือกตามสารและอุณหภูมิ

3. ความปลอดภัย (ไวไฟ/โซนระเบิด):

• เบนซิน/โซลเวนต์ไวไฟ → Ex/ATEX สำหรับมอเตอร์และอุปกรณ์ไฟฟ้า พร้อมท่อ/หัวจ่ายแบบ anti-static + ระบบ bonding/grounding

• สภาพแวดล้อมต้อง ถ่ายเทอากาศดี ไร้ประกาย และมีอุปกรณ์ดับเพลิงพร้อมใช้งาน

4. อัตราการไหล (LPM) และแรงดัน (Bar):

• กำหนด Q (LPM) ตามกระบวนการและเวลาที่ต้องการ

• กำหนดแรงดันจากความยาวท่อ/อุปกรณ์ปลายทาง/ฟิลเตอร์/วาล์ว

• ยืนยัน “จุดทำงาน” บนกราฟสมรรถนะของรุ่น (ไม่ดูเฉพาะค่า Max)

5. การติดตั้งและบำรุงรักษา:

• ต้องเข้าถึงง่ายเพื่อเปลี่ยนซีล/กรอง/วาล์ว, มีบายพาส/บอลวาล์วสำหรับซ่อมบำรุง, แผ่นรองรับแรงสั่น และพื้นที่ทำงานปลอดภัย

ข้อดีของการใช้ปั๊มที่ถูกชนิดในโรงงาน

• ประสิทธิภาพสูงและต้นทุนรวมต่ำ (TCO): อัตราการไหลและแรงดันตรงตามต้องการ ลดพลังงานสูญเสีย

• ลดเวลาหยุดเครื่อง (Downtime): อะไหล่และซีลถูกสเปค เสียหายน้อย เปลี่ยนง่าย

• ปลอดภัยและเป็นไปตามกฎระเบียบ: อุปกรณ์ Ex/ATEX และการ bonding/grounding ลดความเสี่ยงไฟไหม้

• คุณภาพกระบวนการคงที่: อัตราการจ่ายน้ำมันแม่นยำ ลดความคลาดเคลื่อนของผลิตภัณฑ์

แนวทางติดตั้งให้ปลอดภัยและเสถียร

• ออกแบบท่อและวาล์ว: เลือกขนาดท่อให้เหมาะกับ LPM, ลดข้องอคม, ใส่ check valve กันไหลย้อน, ball valve เพื่อปิดจุดซ่อม, และ strainer/inline filter ฝั่งดูดเพื่อลดตะกอน

• ป้องกันไฟฟ้าสถิต: ใช้ ท่อ/หัวจ่ายแบบ anti-static, เดิน สาย bonding/grounding ระหว่างถัง–ท่อ–ปั๊ม

• อุปกรณ์ไฟฟ้า: ใส่ ฟิวส์/เบรกเกอร์ ตามพิกัดปั๊ม, ติดตั้ง Emergency Stop, ใช้ Ex/ATEX หากอยู่ในโซนอันตราย

• ป้องกัน cavitation: ระดับของเหลวฝั่งดูดต้องเพียงพอ, ลด head สูญเสียฝั่งดูด, ยืดท่อตรงก่อนเข้าปั๊ม

• ตำแหน่งติดตั้ง: วางบนฐานแน่นหนา ใส่ยางกันสั่น ระบายอากาศดี เข้าถึงง่ายเพื่อบำรุงรักษา

• ทดสอบระบบ (Commissioning): ตรวจรั่ว, วัดแรงดัน/อัตราการไหลจริง, บันทึกค่าพื้นฐานไว้เทียบระยะยาว

การบำรุงรักษาที่แนะนำ

• ตรวจรั่ว–กลิ่น–คราบ: เป็นสัญญาณปะเก็น/ซีลเริ่มเสื่อม

• ล้าง/เปลี่ยนไส้กรอง: ตามสภาพงาน ลดภาระปั๊มและยืดอายุซีล

• ตรวจเสียง/แรงสั่น: เปลี่ยนไปจากเดิมให้หยุดตรวจทันที

• สารเคมี/ของเหลวไวไฟ: อัปเดตรายการสารและตรวจความเข้ากันได้ของวัสดุเป็นระยะ

• แผนอะไหล่ล่วงหน้า: ซีล–ไดอะแฟรม–วาล์ว พร้อมเปลี่ยน ลด Downtime

ข้อผิดพลาดที่ควรหลีกเลี่ยง

• เลือกจาก “ค่า Max” โดยไม่ดู จุดทำงานจริงบนกราฟ

• ใช้วัสดุซีลไม่ตรงสาร → บวมหรือกรอบแตกเร็ว

• ละเลย Ex/ATEX กับของเหลวไวไฟ → เสี่ยงอันตรายร้ายแรง

• ไม่ใส่ strainer/กรองดูด → ตะกอนเข้าหัวปั๊มทำให้สึกหรอ

• ไม่ทำ bonding/grounding → สะสมไฟฟ้าสถิตขณะโอนถ่าย

ปั๊มถ่ายเทน้ำมัน, ปั๊มส่งน้ำมัน, industrial oil pump, gear pump, AODD pump, vane pump, screw pump, โลบปั๊ม, ความหนืด cSt, chemical compatibility, Viton FKM, PTFE, NBR, Ex-proof, ATEX Zone, anti-static hose, bonding, grounding, strainer, check valve, bypass, commissioning, cavitation

FAQ: คำถามที่พบบ่อย

ถาม: ถ่ายโอนเบนซิน/โซลเวนต์ไวไฟต้องใช้ปั๊มแบบไหน?
ตอบ: ใช้ปั๊มและมอเตอร์ มาตรฐาน Ex/ATEX พร้อมท่อ anti-static, bonding/grounding ครบถ้วน และสภาพแวดล้อมที่ไร้ประกายไฟ

ถาม: จะรู้ได้อย่างไรว่าวัสดุซีลเหมาะกับน้ำมันของเรา?
ตอบ: ตรวจตาราง Chemical Compatibility ของผู้ผลิต โดยดูทั้งซีล (NBR/Viton/PTFE) และตัวเรือน (SS304/316/เหล็กหล่อ) เทียบกับอุณหภูมิใช้งานจริง

ถาม: เลือกเกียร์ปั๊มหรือไดอะแฟรมดี?
ตอบ: หนืดปานกลาง–สูง/ต้องการอัตราคงที่ → เกียร์ปั๊ม; ต้องปลอดประกายไฟ/สารหลากหลาย/มีตะกอนเล็กน้อย → ไดอะแฟรม (AODD)

ถาม: ต้องใส่กรองฝั่งดูดเสมอไหม?
ตอบ: แนะนำอย่างยิ่ง เพื่อลดตะกอน/เศษโลหะเข้าหัวปั๊ม ทำให้แรงดันนิ่งและอายุยืน

ถาม: หากต้องเดินท่อยาวมาก ควรระวังอะไร?
ตอบ: ขยายขนาดท่อเพื่อลดความสูญเสีย, ตรวจแรงดันตกปลายทาง, เพิ่มเกจวัด/บายพาส และพิจารณาปั๊มที่ให้แรงดันสูงขึ้น

ถาม: ใช้โซลาร์เซลล์กับปั๊มอุตสาหกรรมได้ไหม?
ตอบ: ได้ หากออกแบบ อินเวอร์เตอร์/VFD และแผง/แบต ให้พอภาระ และยังต้องรักษามาตรฐานความปลอดภัยเดิมทั้งหมด

ต้องการ ปั๊มดูดน้ำมันสำหรับอุตสาหกรรม ที่ “ตรงสูตรน้ำมัน–ตรงความหนืด–ปลอดภัยตามมาตรฐาน” พร้อมทีมช่วยออกแบบผังติดตั้ง?
ติดต่อทีม MR. THAI WATER เราช่วยคัดรุ่น Gear / AODD / Vane / Screw / Lobe / Ex-proof ให้พอดีงาน พร้อมรายการอุปกรณ์ครบชุด (กรองดูด, เช็ควาล์ว, ท่อ anti-static, ชุด bonding/grounding, เกจวัด, เบรกเกอร์/ฟิวส์)

• ส่งข้อมูล: ชนิดของเหลว + ความหนืด (cSt) + อุณหภูมิ + อัตราการไหล/ชั่วโมง + ระยะท่อ/อุปกรณ์ปลายทาง + โซนอันตราย (ถ้ามี)

• รับ สเปคแนะนำ + BOQ + แนวทางติดตั้ง/ความปลอดภัย เพื่อเริ่มงานได้ทันที